Czy psy potrafią współpracować?

Psy wydają się stworzone do współpracy, jednak okazuje się, że to wilki lepiej działają w zespole. Dlaczego? Ponieważ nie dążą tak mocno jak psy do unikania konfliktów. Brzmi to trochę paradoksalnie, ale wcale takie nie jest.

Przeprowadzone w 2017 r. badania podważyły długo przyjmowaną za pewnik tezę, że udomowienie promowało osobniki bardziej nastawione na współpracę. To jedne z nielicznych jak dotąd badań eksperymentalnych, które miały na celu porównanie wilków i psów pod względem zdolności do współpracy pomiędzy członkami grupy.

Zazwyczaj to o psach myślimy jako graczach zespołowych, ponieważ pomagają nam w tak wielu dziedzinach – od polowania, przez zaganianie zwierząt, po ratowanie ludzi i sporty kynologiczne. Ale chociaż psy tak łatwo uczą się współpracować z nami (jak również w naturalny sposób oczekują pomocy i wskazówek od ludzi – czego wilki, nawet wychowane na butelce, nie robią), to o wiele rzadziej wpadają na pomysł, aby współpracować z innymi psami, nawet blisko zaprzyjaźnionymi.

Okazuje się, że pod względem zdolności do kooperacji wilki biją psy na głowę!

Badania przeprowadzili naukowcy z Uniwersytetu Wiedeńskiego we współpracy z badaczami z Centrum Badań nad Wilkami w Ernstbrunn w Austrii. W tym miejscu psy i wilki utrzymywane są w dużych wolierach z budami, w warunkach półnaturalnych, mają zapewnioną opiekę weterynaryjną oraz kontakt z ludźmi i codzienny trening. Zwierzęta podzielone są na niewielkie stada, liczące po 2–3 wilki i 2–3, w jednym wypadku 4, psy. Obecnie w centrum żyje 15 wilków amerykańskich i 15 psów – mieszańców pochodzących z węgierskich schronisk. Jedne i drugie wychowywane są od szczenięcia, przy czym niektóre z psów po jakimś czasie trafiają do domów. (Wszystkie zwierzaki można poznać na stronie: www. wolfscience.at ).

Psy i wilki zostały poddane takiemu samemu testowi, który był zastosowany do badania współpracy u szympansów, bonobo i słoni. Na niedostępnej bezpośrednio tacy umieszczane jest atrakcyjne dla zwierząt jedzenie. Taca ma przyczepione dwa sznurki – aby zdobyć pokarm, zwierzęta muszą równocześnie pociągnąć za oba. Zarówno psy, jak i wilki, bardzo interesowały się jedzeniem na tacy, ale psy podchodziły do niej pojedynczo, natomiast wilki rzadko kiedy czekały na swoją kolej. W efekcie wilki znacznie częściej ciągnęły za sznurki równocześnie, dzięki czemu miały szanse odkryć, że kluczem do sukcesu jest współpraca. Już wcześniejsze badania wykazały, że to wilki, a nie psy, dobrze ze sobą wsółpracują.

– Wilki nierzadko kłócą się o jedzenie, ale jednak jedzą razem, a psy po prostu unikają potencjalnego konfliktu – wyjaśnia kierująca zespołem Sarah Marshall- -Pescini, specjalistka od psychologii porównawczej.

Łącznie wilki zdobyły pokarm w 100 próbach na 416, a psy… zaledwie w dwóch na 416! – Wydaje się, że gdy udomowiono wilki, ich naturalne tendencje do współpracy przekierowały się ze zwierząt na ludzi. Psy podlegały mniej lub bardziej celowej selekcji pod takim kątem, aby to z nami się dogadywać i na nas zwracać szczególną uwagę, ale niekoniecznie, aby współpracować ze sobą, tak jak robią to wilki – komentuje Frans de Waal, prymatolog z Uniwersytetu Emory w Atlancie, który nie brał udziału w badaniach.

Wilki muszą współdziałać, aby upolować większą ofiarę, natomiast psy albo są karmione przez ludzi, albo żywią się znalezionymi odpadkami – co dotyczy 80% psów żyjących na świecie. Tworzą one luźne grupy, a nie stada rodzinne jak wilki.

W następnej kolejności należałoby zbadać, w jaki sposób różnice w wychowaniu lub selekcji hodowlanej mogą wpływać na predyspozycje do współpracy pomiędzy psami. Czy np. rasy pierwotne, znane z predyspozycji do samodzielnego rozwiązywania problemów, mogą lepiej współdziałać z innymi psami niż rasy nastawione na współpracę z ludźmi, które oczekują naszych wskazówek?

Sarah Marshall-Pescini chciałaby też zaplanować taki test, który wymagałby współpracy sekwencyjnej (czynności wykonywanych jedna po drugiej), tak, by tendencja psów do unikania konfliktów i niepodchodzenia do pokarmu równocześnie nie była czynnikiem decydującym.

Sarah Marshall-Pescini, Jonas F. L. Schwarz, Inga Kostelnik, Zs fia Vir nyi and Friederike Range. Importance of a species’ socioecology: Wolves outperform dogs in a conspecific cooperation task. PNAS 31 października 2017. 114 (44) 11793–11798; opublikowane przed drukiem 16 października 2017. https://doi.org/10.1073/pnas.170902711