Psa coś swędzi, drapie się pies? Lekarz weterynarii zbada co mu jest

Alergie są jednym z głównych powodów wizyt w lecznicach weterynaryjnych. Podczas gdy u ludzi często zanikają wraz z wiekiem, u psów problem stopniowo nasila się w miarę upływu czasu. Prawidłowa diagnoza nie jest prosta i wymaga zaangażowania ze strony opiekuna.

Mechanizm powstawania chorób alergicznych u zwierząt jest taki sam jak u ludzi. To błędna reakcja układu odpornościowego na obce substancje. Istnieje wiele różnych rodzajów alergii u psów i stanowią one całkiem spore wyzwanie dla opiekunów. Dodatkowo, problem komplikuje fakt, że objawy wszystkich rodzajów alergii mogą się nakładać. Wachlarz jest szeroki: swędzenie różnych partii ciała, pokrzywka, obrzęk uszu, okolicy ust, powiek lub innych partii pyska, czerwona, zaogniona skóra, biegunka, wymioty, kichanie, łzawienie oczu, ciągle lizanie skóry, a także przewlekłe infekcje ucha.

Alergie skórne, zwane alergicznym zapaleniem skóry, są najbardziej rozpowszechnione u psów i wszystkie stwarzają ryzyko wtórnej infekcji. Gdy pies drapie się, gryzie i liże skórę, otwiera w ten sposób drogę do infekcji drożdżakowej i bakteryjnej. Wyróżnia się trzy główne przyczyny powstawania alergii skórnych:

Alergiczne pchle zapalenie skóry

Niektóre psy są uczulone na ślinę pcheł. Swędzenie występuje szczególnie u nasady ogona, gdzie skóra może stać się czerwona, zaogniona i pokryta strupami. Występowanie tego rodzaju alergii wiąże się z obecnością pcheł na ciele psa. Ich inwazję niszczy się za pomocą odpowiednich preparatów przeciwpasożytniczych. Później pozostaje tylko regularna profilaktyka, polegająca na stosowaniu odpowiednich środków zabijających pasożyty zewnętrzne, zanim zaczną żerować na naszym psie.

Alergie pokarmowe

Nie są wcale tak powszechne, jak może się wydawać wielu opiekunom. Odpowiedź immunologiczna bywa złożona i obejmuje różne objawy: skórne (pokrzywka, obrzęk pyska, swędzenie), żołądkowo–jelitowe (wymioty, biegunka) lub ich połączenie. W rzadkich przypadkach może wystąpić ciężka reakcja alergiczna, rozpoczynająca się spadkiem ciśnienia, a kończąca wstrząsem anafilaktycznym.

Wymioty, biegunka lub objawy dermatologiczne, takie jak swędzenie, gorszy wygląd skóry, rzadsza sierść oraz przewlekłe infekcje ucha lub łap, mogą towarzyszyć nie tylko alergii pokarmowej, ale też nietolerancji pokarmowej narastającej wolniej i angażującej układ immunologiczny w mniejszym stopniu. Alergie są jednym z głównych powodów wizyt w lecznicach weterynaryjnych.

Podczas gdy u ludzi często zanikają wraz z wiekiem, u psów problem stopniowo nasila się w miarę upływu czasu. Prawidłowa diagnoza nie jest prosta i wymaga zaangażowania ze strony opiekuna

Najlepszym sposobem diagnozowania i leczenia alergii pokarmowej jest współpraca z lekarzem weterynarii w celu opanowania objawów i odkrycia składnika wywołującego reakcję. Najczęściej stosuje się dietę eliminacyjną. Próba polega na karmieniu psa nowym (tj. jednym) źródłem białka i węglowodanów przez 6–12 tygodni.

Alergeny środowiskowe

Najczęstszymi winowajcami są: kurz, pyłki i pleśń. Podobnie jak w przypadku alergii pokarmowych, najczęściej dotknięte obszary to uszy, łapy (włącznie z nadgarstkami i przestrzenią między palcami), pysk (szczególnie w okolicach oczu), pachy i pachwiny. Ważnym kryterium diagnostycznym jest czas występowania alergii środowiskowych – niektóre z nich mają charakter sezonowy. Nie można też zapomnieć o przedmiotach i substancjach, z którymi pies styka się na co dzień w naszym domu. Niektóre czworonogi nie mogą jeść posiłków z plastikowych lub metalowych misek, bawić się gumowymi zabawkami, czasem reagują alergią na środki piorące lub te do czyszczenia podłóg.

Ostre reakcje alergiczne

Choć niektóre z objawów alergii mogą wyglądać poważne, zwykle nie zagrażają bezpośrednio życiu psa; jednak wstrząs anafilaktyczny jest już bardzo niebezpiecznym stanem. Psy, podobnie jak ludzie, mogą doświadczyć ostrej reakcji na alergen, która, nieleczona, może być śmiertelna. Są to na szczęście bardzo rzadkie przypadki. Na wszelki wypadek warto obserwować psa po użądleniu przez owada czy żmiję, zwłaszcza w okresie wiosenno letnim, kiedy spędzamy więcej czasu blisko natury.

Co powie lekarz?

Najlepszym sposobem na alergię jest unikanie jej przyczyny, choć czasem jest to trudne, a bywa i niemożliwe. Leczenie objawów zależy od rodzaju alergii. Na przykład najskuteczniejszym sposobem na alergiczne pchle zapalenie skóry jest pozbycie się pcheł, podczas gdy najlepszą metodą leczenia alergii lub nietolerancji pokarmowej jest zmiana diety. Program eliminacji potencjalnie szkodliwych składników pożywienia z tzw. próbami prowokacyjnymi należy przeprowadzać pod okiem lekarza, który najlepiej określi czas i sposób wprowadzania zmian.

Oprócz wszelkich zmian stylu życia, które mogą być konieczne, lekarz może również przepisać psu lek, który pomoże kontrolować objawy związane z reakcją alergiczną, takie jak swędzenie, a innym razem wdroży leczenie powikłań.

Jeśli pies przejawia ciężką reakcję alergiczną, należy natychmiast zawieźć go do kliniki weterynaryjnej.

Jeśli nie zwykła alergia, to może AZS

Atopowe zapalenie skóry psów (AZS) jest powszechną, zapalną i swędzącą chorobą skóry. Może objawiać się w różny sposób, uzależniony od wielu czynników. Objawy atopowego zapalenie skóry inicjowane są przez przeciwciała IgE skierowane na alergeny środowiskowe. Najczęściej są to roztocza kurzu domowego, pleśnie i pyłki roślin.

Mechanizm powstawania takiej reakcji nie jest do końca znany, a droga do diagnozy bywa dość długa. Dodatkowo podobieństwo do innych nieatopowych chorób skóry może skomplikować rozpoznanie AZS. W pierwszym etapie lekarz weterynarii musi wyelimiować inne rozpoznania, takie jak alergiczne pchle zapalenie skóry, ektopasożyty (np. świerzbowce) oraz pierwotne infekcje skóry.

Jednym z elementów diagnozy jest wykonanie testów skórnych, popularnie zwanych testami alergicznymi.

Atopowe zapalenie skóry u psów rozpoczyna się w określonym wieku – od 6 miesiąca do 3 roku życia. Początkowo jest to tylko świąd bez widocznych zmian skórnych. W zależności od alergenów może być sezonowy lub niesezonowy. Może mieć też charakter zmian chorobowych, takich jak rumień lub grudki.

Objawy AZS obserwuje się najczęściej na pysku, w okolicach oczu (tzw. okulary atopowe), wewnątrz małżowin usznych (ale nie na ich obrzeżach), na brzuchu, w okolicach pach, pachwin, krocza, odbytu, na końcach łap i między palcami. Natomiast obszar grzbietowo-lędźwiowy zwykle nie jest zajęty chorobowo. Z czasem pojawiają się przewlekłe lub nawracające zakażenia drożdżakowe i wtórne infekcje, łysienie, zliszajowacenie, przebarwienia, strupy i łojotok.

Leczenie objawów atopowego zapalenia skóry u psa to proces trwający całe życie. Jak dotąd nie ma metody całkowitego wyleczenia tej choroby. Można jedynie reagować na objawy i unikać alergenów. Lekarz weterynarii dobiera leki indywidualnie dla każdego pacjenta, a odpowiednia dieta i regularne stosowanie preparatów przeciwpasożytniczych jest nieodzowne.

Jak leczyć objawy AZS

Kiedyś najczęściej wybieraną metodą terapii były kortykosteroidy, czyli leki sterydowe o działaniu przeciwzapalnym i przeciwalergicznym, które zmniejszają uczucie swędzenia. Jednak leczenie to, choć skutecznie łagodzi objawy, może doprowadzić do wystąpienia poważnych krótkotrwałych działań niepożądanych oraz długotrwałych powikłań zagrażających zdrowiu pupila. Już po 7 dniach od rozpoczęcia podawania sterydów mogą pojawiać się pierwsze działania niepożądane: częste oddawanie moczu, nadmierny apetyt i pragnienie, zaburzenia zachowania i problemy z nadnerczami. W dłuższej perspekrywie może dojść do zahamowania pracy kory nadnerczy, zaburzenia czynności wątroby, zapalenia trzustki i rozwinięcia się cukrzycy, zaburzeń funkcjonowania wątroby oraz problemów skórnych.

Lista działań niepożądanych kortykosteroidów jest znacznie dłuższa; jako alternatywę warto rozważyć nowoczesne leczenie AZS bazujące na przeciwciałach monoklonalnych. Ten sposób terapii świądu u psów z alergicznymi chorobami skóry i atopowym zapaleniem skóry wyprzedził rozwiązania dermatologiczne „ludzkiej” medycyny i stał się przełomem. Wypiera on stare metody obciążone dotkliwymi działaniami niepożądanymi. Oznacza to też, że dla naszych psów dotkniętych atopowym zapaleniem skóry choroba przestaje być wyrokiem. Można już leczyć je bezpiecznie.

Materiał powstał we współpracy z firmą:

tekst: ANNA KOWALSKA