Probiotyki dla psa – jak to działa?

Probiotyki już od dłuższego czasu pomagają ludziom w zwalczaniu uporczywych dolegliwości związanych z układem pokarmowym i nie tylko. W ostatnich latach zyskują również na popularności w apteczkach naszych czworonożnych pupili. Czy słusznie? Kiedy powinniśmy po nie sięgać?

Zacznijmy od wyjaśnienia kilku podstawowych pojęć. Na rynku dostępne są probiotyki, prebiotyki oraz symbiotyki – jaka jest między nimi różnica? Czy wszystkie z nich pozytywnie wpływają na zdrowie? Słowo probiotyk pochodzi z języka greckiego. Dosłowne tłumaczenie to pro bios, czyli „dla życia”. Probiotyki to preparaty, które w swoim składzie powinny zawierać żyjące kultury „przyjaznych” bakterii lub drożdży, pożytecznie wpływające na mikroflorę przewodu pokarmowego. Zakłada się, że probiotyk powinien wprowadzić do diety żywe bakterie z uwagą na to, że muszą one przetrwać w niskim pH żołądka, następnie w dwunastnicy i być aktywne w jelicie grubym. Jako probiotyki wykorzystuje się najczęściej bakterie z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium, niektóre gatunki Escherichia oraz Bacillus, aczkolwiek stosuje się także drożdże Saccharomyces boulardii. Prebiotyk, choć nazwa jest bardzo podobna, jedynie pobudza wzrost lub aktywność mikroflory. Jako prebiotyków używa się np. polisacharydów, oligosacharydów, które są pożywką dla bytujących w jelicie bifidobakterii, powodując ich rozrost mający korzystny wpływ na funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Na rynku dostępne są też preparaty łączące cechy zarówno prebiotyków, jak i probiotyków – są to symbiotyki. Ich zadaniem jest dostarczyć niezbędną mikroflorę oraz wpłynąć na aktywność obecnych już w przewodzie pokarmowym bakterii.

Mikroflora

W zdrowym przewodzie pokarmowym zwierzaka żyją bakterie tworzące mikroflorę, które mają kluczowe znaczenie dla zdrowia. Mikroflora ta odpowiada za tak ważne funkcje jak trawienie i wchłanianie związków odżywczych z pokarmu. Ponadto niektóre ze szczepów bakterii uczestniczą w produkcji witaminy z grupy B: niacyny, kwasu pantotenowego, pirydoksyny oraz biotyny i kwasu foliowego. Do jej funkcji należy również ochrona organizmu przed pasożytami czy atakiem groźnych dla zdrowia bakterii. Zachwianie równowagi tego ekosystemu może objawiać się biegunkami, alergią czy nawet otyłością.

To jakie bakterie tworzą mikroflorę, jest zależne od odcinka przewodu pokarmowego. Obszar od żołądka i dwunastnicy, gdzie pH jest niskie, zasiedlany jest głównie przez pałeczki Lactobacillus i enterokoki. W dalszych częściach jelit ilość bakterii wzrasta. Dominują tam bezwzględne i względne beztlenowce z rodzaju: Bacteroides, Eubacterium, Bifidobacterium, Lactobacillus i Clostridium.

Ciekawostką jest to, że już w kilka godzin po porodzie, przewód pokarmowy szczeniaka jest zasiedlany przez mikroflorę bakteryjną.

Kiedy sięgać po probiotyki?

W zdrowym organizmie mikroflora reguluje się sama, jednak czasami równowaga ta zostaje zachwiana. Czynników niestety może być wiele, dlatego warto znać najważniejsze z przyczyn:
• stres,
• błędy dietetyczne (także nagła zmiana karmy),
• stosowanie antybiotyków,
• stosowanie leków zmniejszających pH przewodu pokarmowego,
• infekcje pasożytnicze, bakteryjne, wirusowe,
• starzenie organizmu,
• szczepienia i odrobaczenia,
• choroby przewodu pokarmowego,
• zatrucia.

Po probiotyki można sięgnąć, kiedy widoczne są objawy choroby, takie jak biegunki lub wzdęcia, oraz podczas rekonwalescencji po przebytej chorobie. W niektórych przypadkach zaleca się również podawanie ich profilaktycznie:
• w celu zapobiegania dolegliwościom na skutek antybiotykoterapii,
• w czasie odrobaczania,
• podczas zmiany diety,
• w celu poprawy odporności,
• w celu poprawy perystaltyki jelit,
• w celu redukcji stężenia mocznika w przewlekłej niewydolności nerek.

Choć preparaty te są bezpieczne, dobór i podawanie probiotyków zawsze warto skonsultować z lekarzem weterynarii.

Rola probiotyków

Choć wydawać by się mogło, że rola mikroflory i wspieranie jej probiotykami ogranicza się wyłącznie do przewodu pokarmowego, badania pokazują, jak dużą rolę probiotyki mogą odgrywać w skali całego organizmu. W pracy „Probiotics in veterinary practice” wykazano pozytywne działanie probiotyków u zwierząt np. z przewlekłą niewydolnością nerek. Bakterie produkujące ureazę wykazują zdolność do hydrolizy mocznika, powodując obniżenie jego stężenia we krwi. Suplementacja probiotykami odnosi sukces w leczeniu ostrego zapalenia żołądka i jelit, leczeniu IBD (choroba zapalna jelit) oraz zapobieganiu alergii.

W pracy “Microbiota and probiotics in canine and feline welfare” (Grześkowiak Ł., Endo A., Beasley S. , Salminen S. 2015.) mówi się o zastosowaniu probiotyków w walce z otyłością, infekcjami dróg moczowo-płciowych, zapaleniu żołądka wywołanym przez Helicobacter. Obecnie metody te sprawdzają się u ludzi, stąd jednak krótka droga do stosowania podobnego leczenia u naszych czworonogów.

Czy probiotyki dla ludzi będą odpowiednie dla mojego psa?

Ze względu na różnice w sposobie żywienia człowiek ma inną mikroflorę niż pies czy kot. Choć podawanie ludzkich probiotyków raczej nie powinno zaszkodzić zwierzakowi, zdecydowanie lepiej dobierać preparaty przeznaczone dla psów. W ich składzie powinny znaleźć się: pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus acidophilus, L. casei, L. rhamnosus itp.), bifidobacterie (Bifidobacterium thermophilum, B. bifidum) czy enterokokii (Enterococcus faecium, E. faecalis). Probiotyki dla zwierząt dostępne są w formie kapsułek, past, płynów, past i proszków. Zdecydowanie powinny stanowić stały element apteczek naszych pupili.

Bibliografia:
1. Wynn S.G. 2009. Probiotics in veterinary practice. JAVMA. 234, 5: 606-613
2. Grześkowiak Ł., Endo A., Beasley S., Salminen S. 2015. Microbiota and probiotics in canine and feline welfare. Anaerobe 34: 14-23
3. Kurosad A. 2013. Mikroflora przewodu pokarmowego i probiotyki stosowane u psów i kotów. Weterynaria w Praktyce maj 5/2013, 70-73.
4. Modrzejewska K. 2018. Probiotyki jako suplementy w diecie psa