Nosework – rola komend

Zapraszamy na nowy cykl “Nosework dla każdego”, w którym Piotr Awencki – sędzia, zawodnik oraz trener Klubu Nosework Warszawa, przybliży najistotniejsze elementy treningu nosework wszystkim, którzy chcieliby rozpocząć swoją przygodę z tym sportem!

Rola komend w nosework jest bardzo często niedoceniana. Używamy ich zaledwie kilku, ale są one bardzo istotne. Szczególnie w wyższych klasach i podczas treningów technicznych. Dzięki nim wyznaczamy czas pracy, nawiązujemy komunikację z psem. Odpowiednio używane wzmacniają pewność siebie i pomogą uniknąć spadku motywacji.

Komenda startowa

Rola tej komendy jest oczywista. Ma być dla psa sygnałem, że zaczyna przeszukanie. Ponieważ celem jest znalezienie i oznaczenie próbek zapachowych, powinna być jedna dla wszystkich zapachów używanych w nosework oraz inna niż komenda do szukania smaków/zabawki (te rzeczy mogą być użyte jako zwodnicze zapachy na zawodach). Nowe słowo, czyli nasza komenda startowa, początkowo nie ma dla psa określonego znaczenia, dlatego dobrze wprowadzać ją dopiero, kiedy mamy porządnie „zrobiony” rytuał startowy.

Przykładowe komendy – zapach, niuch-niuch, sniff-sniff

Marker

Bardzo ważna komenda, choć niestety jej rola jest najczęściej bagatelizowana. Marker to wybrane słowo, którego będziemy używać, gdy pies zainteresuje się lub oznaczy próbkę zapachową. Choć to jedna komenda, ma wiele znaczeń. Ma być dla psa informacją, że odniósł sukces. Jednocześnie komunikatem, że wiemy, iż znalazł próbkę oraz sygnałem, że jest przy tej próbce po raz pierwszy. Dzięki niej możemy stopniowo podnosić poziom ćwiczeń technicznych, budować motywację i uczyć psa oznaczania próbek. Jest niezastąpiona przy próbkach wielokrotnych. Marker powinien być używany w odpowiednim momencie i wyłącznie w nosework.

Nie może być to standardowa pochwała (pochwał używamy po nim, by wzmocnić wartość markera). Inaczej marker nie będzie wyjątkowy i nie spełni swojej funkcji.

Przykładowe komendy – bingo, yes, si

Komenda kończąca

Komenda ta, oczywiście, ma wyznaczyć czas pracy psa, a dokładniej moment, gdy ją kończy. Ale odpowiednio wzmocniona i używana, pozwoli zwiększyć wartość przeszukania, wpłynie na motywację do pracy i pozwoli uniknąć jej spadku w wyższych klasach. Zaczynając swoją przygodę z nosework nie sądziłem, jak dużą rolę odgrywa ta komenda. Dopiero pojawienie się nowego psa, które zmusiło mnie do przeanalizowania i zaplanowania treningów od zabawy w szukanie smaków do najwyższej klasy, uzmysłowiło mi, że jej odpowiednie „zbudowanie” może mieć kluczową rolę w motywacji psa na każdym poziomie zaawansowania. Warunkiem jest, że nie będzie to słowo używane w innych sytuacjach i będzie się psu kojarzyć bardzo pozytywnie. Wartość tej komendy warto zacząć budować już na pierwszych treningach nosework.

Użyj jej, gdy kończysz przeszukanie i sowicie nagradzaj psa po niej. Staraj się go zaskoczyć nagrodą. Rzuć mu garść smaków w trawę, zacznij bawić ulubionym szarpakiem, itp. Na tym etapie wzmocni to samo przeszukanie, ułatwi zostawienie zdobyczy (próbki zapachowej), ale nie tylko. Przygotuje go do kolejnych etapów nosework.

W wyższych klasach podczas zawodów nie znamy ilości próbek zapachowych, które mamy odnaleźć, więc najprawdopodobniej nasz start zakończy się w innym momencie niż oznaczenie próbki przez psa. Dla niego przerwanie szukania bez kończącego sukcesu (a jest nim znalezienie próbki) może być demotywujące. Z czasem może spowodować spadek motywacji lub nawet całkowite „wypalenie”. Dlatego istotne jest, by zbudować pozytywne skojarzenie z komendą kończącą, która ma być dla psa informacją, że doceniamy jego pracę i nagradzamy starania.

Przykładowe komendy – finisz, over, finito

Wysyłanie do kolejnej próbki

Sygnał dla psa, że już otrzymał nagrodę za znalezienie tej próbki i powinien zacząć szukać kolejnej. Wprowadzamy ją podczas ćwiczeń na próbki wielokrotne. Bardzo ważną rolę odgrywa tu marker, który jest informacją dla psa, że jest pierwszy raz przy próbce zapachowej. Ponieważ jego brak oznacza brak nagrody, nie opłaca się do niej wracać.

Przykładowe komendy – next, dalej

Powtórne wskazanie próbki

Przydatna komenda, gdy nie jesteśmy pewni miejsca ukrycia próbki (nie widzieliśmy momentu wskazania) lub pies nie wskazał dokładnie. Możemy jej używać podczas wprowadzania zapachu lub dodać w dowolnym momencie.

Przykładowe komendy – gdzie, pokaż

Ton komend

Sposób wypowiadania komend może pobudzać lub wyciszać psa, dlatego powinniśmy dostosować go do naszych potrzeb oraz temperamentu psa. Szczególnie istotny jest ton podczas startu i w trakcie nagradzania. Osobiście preferuję intonację spokojną, bez „fajerwerków”, bo w nosework skupienie zdecydowanie jest ważniejsze niż pobudzenie (wyjątkiem są psy, które dzięki impulsywnemu chwaleniu są bardziej zmotywowane). Komendy, których używamy w nosework, powinny być zarezerwowane do tej dyscypliny. Dlatego ja wprowadzam je dopiero, kiedy pies ma dobrze wprowadzony rytuał startowy oraz w momencie, gdy używam tylko próbek zapachowych (bez parowania z jedzeniem).